anaticula <--> parva
(42)
Quam similitudinem videmus in bestiis, quae primo, in quo loco natae sunt, ex eo se non commovent deinde suo quaeque appetitu movetur.
Serpere anguiculos, nare anaticulas, evolare merulas, cornibus uti videmus boves, nepas aculeis. Suam denique cuique naturam esse ad vivendum ducem.
Quae similitudo in genere etiam humano apparet. Parvi enim primo ortu sic iacent, tamquam omnino sine animo sint.
Cum autem paulum firmitatis accessit, et animo utuntur et sensibus conitunturque, ut sese erigant, et manibus utuntur et eos agnoscunt,
a quibus educantur.
Deinde aequalibus delectantur libenterque se cum iis congregant dantque se ad ludendum fabellarumque auditione ducuntur deque eo,
quod ipsis superat, aliis gratificari volunt animadvertuntque ea, quae domi fiunt, curiosius incipiuntque commentari aliquid et discere.
Et eorum, quos vident, volunt non ignorare nomina, quibusque rebus cum is aequalibus decertant, si vicerunt, efferunt se laetitia,
victi debilitantur animosque demittunt.
Quorum sine causa fieri nihil putandum est.
(43)
Est enim natura sic generata vis hominis, ut ad omnem virtutem percipiendam facta videatur, ob eamque causam parvi virtutum simulacris,
quarum in se habent semina, sine doctrina moventur; sunt enim prima elementa naturae, quibus auctis vírtutis quasi germen efficitur.
Nam cum ita nati factique simus, ut et agendi aliquid et diligendi aliquos et liberalitatis et referendae gratiae principia in nobis contineremus
atque ad scientiam, prudentiam, fortitudinem aptos animos haberemus a contrariisque rebus alienos,
non sine causa eas, quas dixi, in pueris virtutum quasi scintillas videmus.
Nam, ut saepe iam dixi, in infirma aetate inbecillaque mente vis naturae quasi per caliginem cernitur;
cum autem progrediens confirmatur animus, agnoscit ille quidem naturae vim.
Adnotationes: